Gisterenmiddag gestorven en vanmiddag begraven ...

Er zijn dingen waar je niet zo gemakkelijk aan went. Hier, in Brazilië, is dat bijvoorbeeld het geval met overlijden en begraven. Er is een wet, die bepaalt dat in geval van overlijden, de overledene binnen 24 uur begraven moet worden. Dat heeft vast te maken met redenen van hygiëne. In de warme, grote steden, gaat de ontbinding enorm snel, en veel mensen hebben geen voldoende middelen om de rekening voor koeling te betalen. Het is dus goed, dat de begrafenis niet te lang op zich laat wachten. Aan de andere kant is het vrij rigoreus om dit bindend voor te schrijven. Dat kan ook nadelen hebben. Afgelopen zaterdagmiddag stierf er onverwacht iemand, die hier op bezoek was, vanuit een plaats op 1920 km. afstand. Nu wist de familie, dat hij graag hier begraven wilde worden, omdat hij hier vandaan kwam. Maar dat betekende dus wel voor de naaste familie, dat zij hier naartoe moesten komen. Ze moesten urgent een vlucht regelen, en opgehaald worden, en kwamen zondag, ongeveer 12 uur aan, terwijl de begrafenis daarna, om 16.00 uur plaatsvond. Dat is wel snel. Weinig tijd om te verwerken. Ook voor de voorganger (in mijn geval: voor mij) is de tijd kort, om de begrafenisdienst goed voor te bereiden. Vooral als het een onverwacht of plotseling overlijden is. Ik hoorde zaterdagavond, tegen elf uur, van het overlijden, met de vraag of ik de dienst zondagmiddag vier uur kon doen. Dus na de ochtenddienst, en voor de avonddienst. Wat tijd betreft, kon het, maar wat voorbereiding betreft nauwelijks. Gelukkig begrijpt iedereen dat het karakter dan anders is, en er is begrip voor improvisatie. Dat kan ook niet anders.

Catechisatie buiten [Openlucht]

Catechisatie houden in de open lucht, is altijd iets waarvan ik gehouden heb, en nog steeds van houd. (Foto a en b - de groep) In Grootegast fietsten we dan door de polder richting Gerkesklooster, of Lutjegast, en zaten een poosje aan de Doezumertocht, bij De Wieren, en mediteerden over Psalm 29, vooral als het regenachtig of dreigend was. Soms hoorden we - zoals vers 3 zegt - de stem van de Heer boven het water. In Zaltbommel is er vlakbij de kerk een gegraven put, die vol water staat, uiteindelijk ook een meer, en daar liepen we ook regelmatig een rondje omheen, al pratend over een stelling of een onderwerp. Wat vind jij van de Islam, bijvoorbeeld. Terloops wat aandacht voor het net gelegde kikkerdril. De tijd was anders dan tien jaar daarvoor in het Westerkwartier. Vandaag was het hier, in Carambeí, PR-Brazilië, de bedoeling dat we gingen fietsen, en dat deden we. De moeder van een catechisante had voorgesteld dan naar dit bos (foto c,d,e) te fietsen, wat hun eigendom is, midden tussen de akkers. Het zijn Pinheiros, waarvan we in Nederland een soortgenoot kennen, die wordt Slangenden - ook een Araucária - genoemd. Officieel is de naam van de soort hier: Araucária Angustifólia (foto f). Haar voorstel was, dat we daar wat Pinhão (dat is de eetbare vrucht van deze boom) zouden roosteren en eten. Ik was benieuwd hoe dat zou gaan. Maar de catechisanten hadden er alle vertrouwen in. Eén van hen had tot mijn verbazing lucifers bij zich, en na aankomst in het bos gingen ze direct aan de slag: wat hout sprokkelen (foto g,h). Binnen tien minuten brandde er een stevig vuurtje (foto i,j) De pinhão werd erin gegooid, en na tien minuten waren ze gaar. (foto k,l) Ik stond perplex. In een pan moet je ze langer dan een uur koken voor ze zacht zijn, en de jeugd fixte dit even binnen tien minuten! De pinhão was lekker. Deze vorm van een versnapering maken en eten, heet: fazer uma Sapecada De tijd was om, maar niemand hoefde per sé weg. Dus fietsten we door de akkers nog een stukje. Verkenden het land rondom de akker, en bezochten toen het historisch museum (foto m) over deze immigrantenplaats Carambeí. Die immigratie van Nederlanders begon meer dan 100 jaar geleden, in 1909. De meeste van mijn catechisanten zijn wel afstammelingen van deze immigranten. Bijzondere verhalen!